Belastingdienst controleert strenger op schijnzelfstandigheid

Vrijdag 11 oktober 2024

Belastingdienst controleert strenger op schijnzelfstandigheid

Je bent als zelfstandige ingehuurd. Je opdrachtgever betaalt geen loonbelasting en jij hebt belastingvoordelen als ondernemer. Maar als de Belastingdienst vindt dat je eigenlijk in loondienst bent, kan dat jou en je opdrachtgever veel geld kosten.

Klopt je registratie nog?

Je bedrijf ontwikkelt zich. Check in het Handelsregister of je gegevens nog kloppen. Zo voorkom je problemen.

Check je gegevens

In de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) staat uitgelegd wanneer sprake is van ondernemerschap of loondienst en uitzendwerk. Werk je als zzp’er (zelfstandige zonder personeel) maar voldoe je niet aan de voorwaarden voor ondernemerschap, dan heet dat schijnzelfstandigheid. Daar gaat de Belastingdienst vanaf 2025 strenger op controleren.

Voorwaarden voor ondernemerschap

Volgens Wet DBA zijn voorwaarden voor ondernemerschap onder meer dat je zelf de werktijden bepaalt, eigen gereedschap gebruikt en geen leiding geeft aan en krijgt van medewerkers van de opdrachtgever. Denk aan een schrijver die vanuit huis op zijn eigen laptop een tekst tikt van een advertentie voor een website van zijn opdrachtgever. De opdrachtgever heeft zelf geen schrijvers in dienst.

Werk dat medewerkers van de opdrachtgever ook doen, valt onder loondienst of uitzendwerk. Denk aan een schrijver die op de redactie van zijn opdrachtgever achter een desktop onder leiding van een hoofdredacteur een artikel tikt voor een tijdschrift. Of een kok die week in week uit bij hetzelfde restaurant in de keuken staat. Dat zijn geen ondernemers.

Gevolgen schijnzelfstandigheid

Heb je als zzp’er een opdracht aangenomen terwijl je niet voldoet aan de voorwaarden voor ondernemerschap, dan is er sprake van schijnzelfstandigheid. Ontdekt de Belastingdienst die schijnzelfstandigheid, dan kunnen de gevolgen groot zijn voor jou en je opdrachtgever.

Heb je onterecht belastingvoordelen voor ondernemers gekregen, dan moet je die terugbetalen. Denk aan zelfstandigenaftrek of startersaftrek. Je hebt mogelijk ook recht op een contract voor loondienst bij je opdrachtgever. Die moet daarnaast alsnog loonheffing en pensioen betalen. Ook kan je opdrachtgever een boete krijgen.

Schijnzelfstandigheid voorkomen

De Wet DBA geeft aan dat een zzp’er en opdrachtgever hun werkrelatie moeten beoordelen. Dat doe je door te controleren of de opdracht wel in aanmerking komt voor ondernemerschap.

Voor die controle bestaan hulpmiddelen. Op de website van de Belastingdienst kun je een check doen: Wanneer is sprake van loondienst? De website van Ondernemersplein biedt een hulpmiddel aan voor opdrachtgevers. Bekijk ook deze uitleg van de Rijksoverheid.

Om je werkrelatie met je opdrachtgever op papier te zetten kun je een modelovereenkomst gebruiken. Die overeenkomsten zijn goedgekeurd door de Belastingdienst en zijn geldig tot de einddatum. De Belastingdienst gaat geen nieuwe modelovereenkomsten meer goedkeuren. Op de websites van Ondernemersplein en de Belastingdienst vind je meer informatie over modelovereenkomsten.

Handhaving en wetgeving

De Belastingdienst treedt vanaf 2025 strenger op tegen schijnzelfstandigheid. Tot die tijd legt de dienst bijvoorbeeld alleen een naheffing op als een opdrachtgever opzettelijk Wet DBA overtreedt. Ook kan de dienst dan een boete geven.
Overtreedt een opdrachtgever de wet niet bewust, dan heeft die nu meestal drie maanden de tijd om alles op orde te krijgen. Is de opdrachtgever daarna nog steeds in overtreding, dan volgen maatregelen.

Vanaf 2025 treedt de Belastingdienst strenger op. De dienst hoeft niet meer eerst te waarschuwen als een opdrachtgever de wet per ongeluk overtreedt. Ook kan de instantie vanaf dan bijvoorbeeld een naheffing opleggen tot vijf jaar terug als een opdrachtgever de regels opzettelijk schendt.

Voor de Wet DBA is een wetswijziging in de maak. Die moet de wet verbeteren en verduidelijken. Het vorige kabinet heeft in die wetswijziging voorgesteld om een ondergrens in te voeren voor een uurvergoeding voor zelfstandige opdrachtnemers. Ook is duidelijker omschreven hoe een opdrachtgever een zzp’er mag aansturen